บทความนี้จะมานำเสนอเกี่ยวกับเรื่อง เทคนิคและวิธีการพัฒนา EQ หรือ ความฉลาดทางอารมณ์ กันนะคะ โดยจุดประสงค์หลักของการพัฒนา EQ หรือความฉลาดทางอารมณก็คือ การช่วยให้เข้าใจตนเองอย่างลึกซึ้ง ช่วยให้ตะหนักรู้ สามารถควบคุม และจัดการอารมณ์ของตนเองได้อย่างผู้ที่มีวุฒิภาวะ ช่วยให้เข้าใจอารมณ์ที่ส่งผลต่อความคิดและการกระทำ และนำไปสู่การบริหารจัดการอารมณ์ ตลอดจนทักษะในการสื่อสารกับผู้อื่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมแล้วตามมาดูกันเลยค่ะว่า เทคนิคและวิธีการพัฒนา EQ หรือ ความฉลาดทางอารมณ์ จะมีอะไรบ้างนะคะ

เทคนิคและวิธีการพัฒนา EQ หรือ ความฉลาดทางอารมณ์

1. ฝึกการเจริญสติ ตระหนักรู้ในตนเอง (Practicing self-awareness)

การฝึกการเจริญสติ หรือการฝึกสมาธิเพื่อให้ตระหนักรู้เท่าทันอารมณ์ตนเอง และสามารถตอบสนองอารมณ์นั้นต่อบุคคลอื่นได้อย่างเหมาะสม เช่น รู้ว่าขณะนี้กำลังโกรธ หรือเสียใจก็สามารถระงับความโกรธ หรือความเสียใจนั้น รู้จักข่มใจและแสดงออกอย่างเหมาะสม พร้อมทั้งเจรจาด้วยเหตุและผล ทั้งนี้เพื่อเป็นการฝึกสติและการตระหนักรู้ อาจทดลองจดบันทึกเหตุผลที่ทำให้รู้สึกโกรธ โมโห ดีใจ หรือเสียใจ และให้กำลังใจตนเองที่สามารถใจเย็นและรับมือกับสถานการณ์ที่ยากลำบากนั้น ๆ ได้

2. การตระหนักรู้ความรู้สึกของผู้อื่น (Recognizing how other feeling)

นอกจากการตระหนักรู้อารมณ์ตนเองแล้ว การตระหนักรู้อารมณ์ผู้อื่นก็เป็นคุณสมบัติสำคัญในการเป็นผู้มีความฉลาดทางอารมณ์ ให้ประเมินความรู้สึก รับรู้ และความเข้าใจของผู้อื่นต่อการสื่อสารของเราทั้งคำพูด อารมณ์ และพฤติกรรม เพื่อนำไปสู่การพัฒนา และสามารถปรับวิธีการสื่อสารของเราให้สอดคล้องกับสถานการณ์ โดยอาจขอให้เพื่อนสนิท หรือผู้ใหญ่ที่สนิทประเมินวิธีการพูด การสื่อสาร รวมทั้งประเมินความรู้สึกที่ได้รับหลังจบการสนทนา พร้อมทั้งขอคำแนะนำ ติชมเพื่อนำไปพัฒนา

3. การฝึกฝนทักษะการฟัง (Practicing active listening skill)

การสื่อสารของผู้คนในสังคม มีทั้งการใช้ภาษาและอวัจนภาษา การฟังผู้พูดอย่างตั้งใจ การจับประเด็น น้ำเสียง หรือท่าทางรวมถึงปฏิกิริยาทั้งเชิงบวกและลบถือเป็นเรื่องสำคัญ การตั้งใจฟังคู่สนทนาอย่างตั้งใจ ยังเป็นการแสดงออกซึ่งความเคารพให้เกียรติผู้พูด และเป็นการสร้างสัมพันธภาพที่ดีระหว่างบุคคล ในการฝึกการฟัง ผู้ฝึกอาจลองจับประเด็น ใจความสำคัญ น้ำเสียง ท่าทาง และอาจจดบันทึกและทบทวนสิ่งที่ผู้พูดพูดเพื่อเน้นย้ำสิ่งที่ต้องการ ทั้งนี้เพื่อความเข้าใจที่ตรงกัน

4. ฝึกการสื่อสารที่ชัดเจนและตรงประเด็น (Clear and concise communication)

ทักษะการสื่อสารที่ดีเป็นเครื่องบ่งชี้ความฉลาดทางอารมณ์ การสื่อสารที่ชัดเจนและตรงประเด็นอย่างเหมาะสม และการกล้าแสดงความเห็นที่แตกต่างอย่างสร้างสรรค์จะช่วยให้บรรลุเป้าหมายการทำงานร่วมกัน ในการฝึกการสื่อสารแบบกลุ่มให้สอบถามกลุ่มผู้ฟัง หรือทบทวนซ้ำเพื่อความเข้าใจที่ตรงกัน และอาจสื่อสารผ่านช่องทางอื่น ๆ ซ้ำเพื่อช่วยเตือนความจำ

5. ฝึกการเป็นผู้คิดบวก (Practicing positive mindset)

ความคิดเชิงบวกเป็นพื้นฐานสำคัญของความฉลาดทางอารมณ์ การยืนหยัดในความคิดเชิงบวกอย่างมั่นคงแม้ในสถานการณ์ที่ตึงเครียดจะช่วยให้หาทางออกให้กับปัญหาได้ และยังช่วยให้บุคคลรอบข้างสามารถสงบสติอารมณ์ได้ การเป็นคนคิดเชิงบวก ยังช่วยส่งเสริมการแก้ปัญหาและการทำงานร่วมกันเป็นทีม ในสังคมการทำงาน การแสดงความคิดเห็นเชิงลบอาจเป็นเรื่องปกติ แต่การฝึกการมองโลกในแง่บวก จะช่วยลดความตึงเครียด และช่วยให้พบทางออกของปัญหาได้

6. การแสดงความรู้สึกเห็นใจต่อผู้อื่น (Empathizewith others)

การตระหนักรู้ความรู้สึกของผู้อื่นเป็นคุณสมบัติที่สำคัญอีกประการของผู้ที่มีความฉลาดทางอารมณ์ การปลอบประโลมผู้อื่นเมื่อเผชิญกับความเศร้า เสียใจ และการแสดงความเห็นอกเห็นใจในสถานการณ์ที่ยากลำบากเป็นการช่วยยกระดับจิตใจ ช่วยให้สังคมน่าอยู่ และช่วยพัฒนาความฉลาดทางอารมณ์ไนระดับที่สูงขึ้น

7. การเปิดกว้าง ยอมรับความคิดเห็นที่แตกต่าง (Open-mindedness)

ผู้ที่มีความฉลาดทางอารมณ์มักเข้าถึงง่าย เนื่องจากการเป็นผู้ที่มีทักษะในการฟังที่ดี สามารถพิจารณา และเข้าใจมุมมอง ทางความคิดของผู้อื่นได้ เป็นผู้ที่เปิดรับการเรียนรู้สิ่งใหม่ แนวคิดใหม่ นวัตกรรมใหม่ ๆ แม้ว่าจะต้องใช้เวลาในการศึกษาทำความเข้าใจ แต่สุดท้ายก็จะสามารถนำสิ่งที่พิจารณาแล้วว่าเป็นประโยชน์มาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้

8. การรับฟังคำติชม ข้อเสนอแนะ และความคิดเห็นของผู้อื่น (Listening to others’ feedback)

ผู้ที่มีความฉลาดทางอารมณ์เป็นผู้ที่เปิดกว้าง สามารถรับฟังคำติชม ข้อเสนอแนะ และความคิดเห็นจากผู้อื่นเพื่อนำมาต่อยอดพัฒนาตนเอง รวมถึงยินดีที่จะปรับปรุงวิธีการสื่อสารกับผู้อื่น แม้ความคิดเห็น หรือวิธีปฏิบัตินั้นอาจทำให้รู้สึกลำบากในการนำมาประยุกต์ใช้ แต่ผู้ที่มีความฉลาดทางอารมณ์จะถือเป็นโอกาสในการเรียนรู้และเติบโต

9. ความสามารถในการอยู่ได้อย่างสงบภายใต้สถานการณ์กดดัน (Remain calm under pressure)

ผู้ที่มีความฉลาดทางอารมณ์คือผู้ที่สามารถรับมือกับสถานการณ์ที่ตึงเครียด กดดัน ด้วยท่าทีสงบและคิดบวก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อต้องทำงานภายใต้ระยะเวลาที่กำหนด ดังนั้น ความสามารถในการรักษาตนเองให้อยู่ในความสงบ โฟกัสไปที่เป้าหมาย และมุ่งมั่นจนสำเร็จถือเป็นคุณสมบัติเด่นของผู้ที่มีความฉลาดทางอารมณ์ เมื่อต้องเผชิญกับสถานการณ์กดดัน ให้ลองตั้งสติ กำหนดลมหายใจเข้า-ออก ลึก ๆ เรียงลำดับความสำคัญที่ต้องทำก่อน-หลัง โดยอาจขอความช่วยเหลือจากผู้อื่นในการช่วยให้สงบสติอารมณ์ และตั้งสติ

จะเห็นได้ว่า EQ ความฉลาดทางอารมณ์นั้น เป็นคุณสมบัติสำคัญสู่การประสบความสำเร็จในชีวิตก็ว่าได้นะคะ การมี IQ สูง หรือมีความฉลาดทางสติปัญญาที่ดีเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอที่จะทำให้ประสบความสำเร็จในชีวิตได้ แต่ในทางกลับกัน ผู้ที่มี IQ ธรรมดาแต่มี EQ สูงจะช่วยทำให้ประสบความสำเร็จได้เป็นอย่างดีและมีความสุขอย่างยั่งยืน การเป็นผู้มี EQ สูง หรือมีความฉลาดทางอารมณ์มาก จะช่วยให้เรียนรู้ได้ดี ช่วยให้คิดดี พูดดี ทำดี ช่วยยกระดับอารมณ์และจิตใจ และช่วยสร้างแรงบันดาลใจไปสู่ความสำเร็จได้ในชีวิตนั่นเองค่ะ