นอกจากเทศกาลสงกรานต์ ซึ่งเป็นเทศกาลใหญ่ของไทยเรา ที่ถูกจัดขึ้นในเดือนเมษายนของทุกปีแล้ว และในปีนี้ที่ได้จัดขึ้นในวันที่ 13-15 เมษายน 2566 ที่ผ่านมาแล้วนะคะ แต่รู้หรือไม่คะ ว่าหลังจากจบช่วงวันสงกรานต์แล้วนั้น ในบางพื้นที่ก็ยังมีการจัดงานเล่นน้ำกันต่อเนื่องยาวไปอีกหลายวันเลยนะคะ โดยชาวไทยจะเรียก งานวันที่จัดขึ้นหลังสงกรานต์กันว่า “วันไหล” นั่นเองค่ะ

บทความนี้ จะพาทุกคนไปทำความรู้จัก กับเรื่องราวเกี่ยวกับประเพณีไทยวันไหลสงกรานต์ กันนะคะ ว่าเป็นอย่างไร จัดขึ้นกี่วัน และจัดขึ้นที่ไหนกันบ้าง มาดูไปพร้อมๆกันเลยดีกว่าค่ะ

“ วันไหลสงกรานต์ ประจำปี 2566 “ ควันหลงเทศกาลปีใหม่ไทย

ประวัติ “ วันไหล “ ประเพณีทำบุญขึ้นปีใหม่ของชาวทะเล

ที่เรียกวันนี้ว่า วันไหล เหตุผลก็เพราะว่า เป็นวันที่เกี่ยวข้องกับน้ำนั่นเองค่ะ เดิมเรียกว่า ประเพณี ก่อพระทรายน้ำไหล ซึ่งจะเป็นวันทำบุญของชาวทะเล จะจัดขึ้นในภาคตะวันออก และเขตภาคกลางบางจังหวัด และจัดขึ้นหลังเทศกาลสงกรานต์ประมาณ 5-6 วันกันเลยนะคะ นิยมจัด วันไหลสงกรานต์ กันตามวัดที่อยู่ริมแหล่งน้ำต่าง ๆนั่นเองค่ะ ไม่ว่าจะเป็นแม่น้ำ ห้วย หนอง คลอง หรือบึง ซึ่งพอถึงวันไหลแล้ว ชาวบ้านก็จะพากันขนทรายเข้าวัด โดยไปขุดลอกทรายจากแหล่งน้ำ เพื่อให้วัดได้ใช้ประโยชน์ในการก่อสร้างอาคาร หรือสิ่งปลูกสร้างต่างๆ ภายในวัด และใช้ถมบริเวณพื้นวัดโดยรอบนั่นเองค่ะ หลังจากการขนทรายเข้าวัดแล้ว ชาวบ้านจะพากันก่อกองทรายเป็นรูปกรวยเล็ก ๆ ให้ครบ 84,000 กอง แทนจำนวนของพระธรรมขันธ์ โดยจะมีการนำดอกไม้ ธง กระดาษต่าง ๆ มาประดับเพิ่มเพื่อความสวยงาม สำหรับบูชาแด่พระพุทธเจ้าตามความเชื่อของศาสนาพุทธค่ะ

และยังมีความเชื่อของชาวบ้านบางพื้นที่ เกี่ยวกับการขนทรายเข้าวัดว่า ตลอดทั้งปีเราเข้ามาที่วัด และอาจเหยียบเม็ดทรายติดรองเท้าเราออกไป ดังนั้นการขนทรายเข้าวัดจึงเป็นการนำทรายมาคืนให้กับวัดนั่นเองค่ะ และไม่เพียงแค่กิจกรรมขนทรายเข้าวัดเท่านั้นนะคะ แต่ในวันไหลยังมีการละเล่นพื้นเมือง ทำบุญเลี้ยงพระ รวมถึงจัดเฉลิมฉลองเพื่อให้ชาวบ้านได้มารวมงานเทศกาลอีกด้วยค่ะ

เนื่องจากยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงไปแล้ว หลายอย่างก็เปลี่ยนไปด้วยนะคะ รวมถึงรูปแบบของประเพณีวันไหลก็เช่นกันค่ะ โดยในปัจจุบันประเพณีขนทรายเข้าวัดก็ไม่ได้เป็นการเดินถือถังใส่ทรายเข้าวัดอีกต่อไปแล้วนะคะ แต่เปลี่ยนมาใช้รถยนต์ขนทรายเข้าวัดแทน แหล่งน้ำก็ตื้นเขินขึ้น ไม่มีความจำเป็นต้องขุดลอกอีกต่อไปแล้ว

ดังนั้นประเพณีก่อพระทรายน้ำไหล จึงถูกตัดชื่อให้สั้นลง เหลือเพียงให้เรียกกันสั้นๆว่า “ วันไหล “ หรือ “ ประเพณีวันไหล “ โดยนิยมจัดขึ้นหลังจากช่วงเทศกาลสงกรานต์ประมาณวันที่ 17-18-19 เมษายนของทุกปี หรือบางพื้นที่ก็เริ่มจัดกันตั้งแต่วันที่ 11 เมษายน ลากยาวไปจนถึงวันที่ 19 เมษายน เลยทีเดียวค่ะ

กิจกรรมหลัก ๆ ของประเพณีวันไหล ได้แก่

– การแห่ขบวนนางสงกรานต์ ขบวนรถที่ประดับประดาตกแต่งอย่างสวยงาม
– การสรงน้ำพระ
– กิจกรรมรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุ
– รวมถึงการเล่นน้ำ สาดน้ำ

โดยภาพรวมแล้ว วันไหลนั้น จะมีการจัดกิจกรรมไม่ต่างกับวันสงกรานต์มากนักนะคะ หรือในบางพื้นที่ก็จัดเหมือนวันสงกรานต์เลยค่ะ เพียงแต่ไม่ใช่ภายในขอบเขตของวันที่ 13-15 เมษายนเท่านั้นเองค่ะ โดยจะมีการจัดงาน วันไหลกันในหลายพื้นที่ อย่างเช่นจังหวัดชลบุรี จังหวัดสมุทรสาคร เป็นต้นนะคะ โดยจะนิยมเรียกชื่อตามสถานที่ที่จัดงาน เช่น วันไหลบางแสน วันไหลพัทยา วันไหลพระประแดง วันไหลแพร่ นั่นเองค่ะ

หากใครสนใจก็สามารถเข้าร่วมงานวันไหลตามพื้นที่ต่าง ๆ ที่ประกาศจัดงานกันได้เลยนะคะ เล่นน้ำสงกรานต์ให้ชุ่มปอดแบบยาวๆกันไปเลยค่ะ